ที่มาและประวัติการจัดงาน
 

จังหวัดลพบุรีมีงานประจำปีที่ยิ่งใหญ่ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี คือ "งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์" ซึ่งเป็นงานที่สร้างชื่อเสียงให้กับชาวลพบุรีเป็นอย่างมาก เนื่องจากความเป็นเอกลักษณ์ของงาน คือ การแต่งกายชุดไทย และเป็นงานที่รำลึกถึงองค์สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ผู้ทรงสร้าง ความเจริญให้กับเมืองลพบุรี ก่อนจะมาเป็นงานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์นั้น ชาวลพบุรีเคยมีงานประเพณีอยู่อย่างหนึ่ง คือ "งานในวัง" ซึ่งเริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๐๑ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดหารายได้นำไปก่อสร้างอนุสาวรีย์สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ในสมัย จอมพล ป.พิบูลสงคราม แปลก พิบูลสงคราม ซึ่งมีดำริให้สร้างอนุสาวรีย์ในราวปี พ.ศ. ๒๕๐๐ ต่อมาจึงได้มีการวางศิลาฤกษ์ เมื่อวันที่ ๒๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ และดำเนินการก่อสร้างจนเสร็จเรียบร้อยสมบูรณ์ โดย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินมาทรงประกอบพิธีเปิด ในวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๙ งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เกิดขึ้นจากแนวคิดของชมรมอนุรักษ์โบราณวัตถุสถานและสิ่งแวดล้อมจังหวัดลพบุรี การจัดงานครั้งแรก ตั้งชื่องานว่า "'นารายณ์รำลึก'" ต่อมาเปลี่ยนเป็นชื่อ "งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์" และจัดงานครั้งแรกเมื่อวันที่ ๑๗-๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๒ ซึ่งเดิมแล้วมีกำหนดจัดงานในวันที่ ๒๑-๒๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๑ แต่เกิดวิกฤตการณ์น้ำท่วมใหญ่ในจังหวัดลพบุรีจึงต้องเลื่อนมาเป็นวันที่ ๑๗-๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๒ แทน

​

รูปแบบการจัดงาน

ในการจัดงานมีการตั้งคณะกรรมการกว่า 20 คณะ รูปแบบของงานมีทั้งภาคกลางวันโดยรูปแบบการจัดงานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จะเป็นการจำลองบรรยากาศย้อนกลับไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีการแสดงมหรสพทางด้านศิลปวัฒนธรรม เช่น มีขบวนพิธีเปิดที่มีตามจุดต่างๆภายในตัวเมืองลพบุรี การแสดงแสงเสียง มีการถอดรูปแบบ และจำลองเหตุการณ์ในครั้งประวัติศาสตร์ งานราตรีวังนารายณ์ การแสดงวิถีชีวิตไทย การประดับตกแต่งโบราณสถานอย่างสวยงาม มีขบวนแห่ของชาติต่างๆ ที่เข้ามาเจริญพระราชไมตรี และเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร มีการแต่งโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน และคำประพันธ์ต่างๆ มีร้านจำหน่ายและสาธิตสินค้า ตลอดจนขนมหวานในสมัยสมด็จพระนารายณ์มหาราช มีการจุดประทีปโคมไฟให้เหมือนราตรีแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราชในอดีต มีการ มีผู้ให้การสนับสนุน และร่วมงานทั้งชาวไทย และชาวต่างประเทศมากมาย และกิจกรรมสำคัญที่ถือเป็นภาพลักษณ์ของงานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช คือ ชาวลพบุรีพร้อมใจ แต่งไทยทั้งเมือง ซึ่งเป็นภาพบรรยากาศที่สร้างความประทับใจแก่นักท่องเที่ยวผู้มาเยือนเมืองลพบุรี

​

​

​

​